बिहीबार, धनु र मीन राशि, पुनर्वसु, विशाखा र शतभिषा नक्षत्रको स्वामी बृहस्पति ग्रह हो । यस ग्रहलाई शुभ ग्रहका रूपमा लिइन्छ, त्यसैले देवगुरु बृहस्पतिको दशाकालमा प्राकृतिक रूपमा मनुष्यले शुभफल प्राप्त गर्दछ । यस समयमा सामाजिक प्रतिष्ठाको अभिबृद्धि हुन्छ । दाम्पत्यसुख, वाहनादिको प्राप्ति, लक्ष्मीप्राप्ति, घरजग्गाको जोहो, सज्जन र विद्वज्जनको सङ्गत, विद्याप्राप्ति र बौद्धिक क्षमताको अभिबृद्धि आदि फल यसै समयावधिमा प्राप्त हुने गर्दछ । कुण्डलीमा बृहस्पति ग्रहको महादशाको समय वा धान्या योगिनीको दशावधि छ भने जसले पनि बृहस्पति ग्रहको उपासना र आराधना गर्नु राम्रो हुन्छ । त्यस्तै तपाईंको जन्मकुण्डलीमा बृहस्पति ग्रहको शुभ प्रभाव बढाउनु छ र अशुभ प्रभाव निवारण गर्नु छ भने तलका उपायलाई अवलम्बन गर्दा राम्रो हुन्छ :-
१ – आफ्ना मातापिता, गुरुजन तथा अन्य मान्यजन र पूजनीय व्यक्तिहरूप्रति सम्मान र आदर गर्ने बानी विकसित तुल्याउनु पर्दछ । विशेष अवसरमा यिनीहरूको गोडामा नै ढोगेर वा परम्पराअनुसार प्रणाम गरी आशीर्वाद ग्रहण गर्नुपर्दछ ।
२ – श्वेत चन्दन (श्रीखण्ड) चनौटोमा घसेर त्यसमा केसरी मिसाई निधारमा टीका लगाउनु पर्दछ ।
३ – कुनै धार्मिक वा कुलपरम्परासँग सम्बद्ध मठ, मन्दिर वा धार्मिक/सामाजिक स्थानमा निःशुल्क सेवा गर्नुपर्दछ वा त्यस्तो ठाउँको जीर्णोद्धार गर्नुपर्दछ ।
४ – यात्राका क्रममा कुनै देवस्थल, मठमन्दिर वा पुराना घर वा स्मारक भेटिएमा तिनलाई टाउको निहुर्याई प्रणाम र सम्मान गर्नु पर्दछ ।
५ – परस्त्री वा परपुरुषसँग अबैध शारीरिक सम्पर्क भएमा गुरु बृहस्पति रुष्ट हुन्छन् । त्यसैले त्यस्तो नाजायज सम्बन्ध गाँस्नु हुँदैन ।
६– प्रत्येक दिन घर छेउछाउमा रहेको केराको बोटलाई पूजा गरी त्यसको फेदमा शुद्ध जलले सिञ्चन गर्नुपर्दछ र प्रत्येक बिहीबारका दिन सन्ध्याकालमा केराको बोटमा दियो बाली दिनुपर्छ ।
७– बिहीबारका दिन गहुँको पीठोको घोलमा चनाको दाल, गुड र बेसार मिसाएर गाईलाई खान दिनुपर्दछ ।
८ - बृहस्पति ग्रहको महादशा चलिरहेको छ भने बृहस्पति ग्रहको थप उर्जा प्राप्त गर्न कुलदेवताको दैनिक आराधना गर्ने एवं घरका बृद्धसदस्य, अभिभावक वा आफ्ना गुरुको आशीर्वाद प्राप्त गर्ने बानी विकसित गर्नु पर्दछ ।
९ - प्रत्येक बिहीबारका दिन पहेंलो फलफूूल, रहरको दाल वा बेसार अनाथालय, बृद्धाश्रम वा मठमन्दिरमा दान गर्नुपर्छ ।
१० - प्रत्येक वर्षको जन्ममहिनामा कम्तीमा नौजना बृद्धबृद्धा भेला पारी पेटभरि खिर भोजन गराउनु पर्छ ।
११ - घरायसी परम्पराबमोजिम प्रत्येक कुलपूूजामा सहभागी बन्नुपर्छ र पैतृक कार्यलाई नियमानुसार सम्पादन गर्नुपर्छ ।
१२ - बिहीबारका दिन व्रत लिनुपर्छ । पहेंलो फूलको प्रयोग गरी इष्टदेवको पूजाआजा गर्नुपर्छ । पितृसूक्त, श्रीमद्भागवत, श्रीमद्भगवद्गीता वा विष्णुसहस्रनाम स्तोत्रको पाठ गर्नुपर्छ । गाई, गरीबगुरुबा, ब्राह्मण र बृद्धबृद्धाको सेवा गर्नुपर्छ ।
१३ - सम्भव भएसम्म पहेंलो रङका लताकपडा र मालतालको प्रयोग गर्नु राम्रो हुन्छ ।
यी व्यवहारिक उपाय सबै वा कुनै इच्छानुसार प्रयोग गर्न सकिन्छ र देवगुरु बृहस्पतिको नराम्रो प्रभावलाई न्यूनीकरण गरी शुभ प्रभाव प्राप्त गर्न सुरुमा बिहीबार वा बृहस्पतिको नक्षत्र (पुनर्वसु, विशाखा र पूर्व-भाद्रपद) वा गुरुको होरामा अवलम्बन गर्दा राम्रो हुन्छ ।
बृहस्पति ग्रहको वैदिक र तान्त्रिक शान्तिविधि :-
बृहस्पति ग्रहको आराधनाका लागि पूजा लगाउँदा रूद्राभिषेक र हवनको आयोजना गरी मुख्यदेवताको विशेष पूजा, नवग्रह पूजा, तलका मध्ये कुनै मन्त्रको तोकिएको सङ्ख्यामा जापप्रयोग र दानसामाग्री दान गर्ने वैदिक विधान छ :-
मुख्य देवता - भगवान् विष्णु, कुलदेवता वा पितृदेवता
वैदिक मन्त्र –
ॐ बृहस्पते अति यदर्यो अर्हाद् द्युमद्विभाति क्रतुमज्जनेषु ।
यद्दीदयच्छवस ऋतप्रजात तदस्मासु द्रविणं धेहि चित्रम् ।
पुराणोक्त मन्त्र –
ॐ देवानां च ऋषीणां च गुरुः काञ्चनसन्निभम् ।
बुद्धिभूतं त्रिलोकेशं तं नमामि बृहस्पतिम् ।।
गुरु गायत्री मन्त्र – ॐ वृषभध्वजाय विद्महे घ्रिणीहस्ताय धीमहि तन्नो गुरुः प्रचोदयात् ।
तन्त्रोक्त मन्त्र – ॐ ग्रां ग्रीं ग्रौं सः गुरवे नमः ।
लघु बीज मन्त्र – ॐ बृं बृहस्पतये नमः ।
बृहस्पति ग्रहलाई अर्घ्य दिने मन्त्र –
अभिष्ट फलद देव सर्वज्ञ सुरपूजित ।
अक्षमालाधर शान्तः गृहाणार्घ्यं बृहस्पते ।।
बृहस्पति ग्रहको जप संख्या – १९०००
रत्न – देवगुरु बृहस्पतिको शुभफलमा वृद्धिका लागि सुनको औंठी बनाएर दाहिने हातको चोर औंलामा ५ क्यारेटभन्दा माथिको पुष्पराज रत्न कुल देवताको पूजागरी बिहीबार, पुष्य नक्षत्र वा पूर्णिमाका दिन प्रातःकालमा धारण गर्नुपर्छ ।
दान सामग्री – पहेंलो कपडा, पुष्पराज रत्न, पहेंलो धान, चनाको दाल, बेसार, हलेदो, मह, पहेंलो पाकेको मौसमअनुसारको फल, घिउ, कुनै पुराण वा गीताको पुस्तक, सुन, पहेंलो मिठाइ, दक्षिणा आदि ।
यन्त्र – सुन वा चाँदीको पत्रमा गुरु यन्त्र लेखेर सुन्दर फ्रेम हाली पूजा र प्रतिष्ठा गरी घाँटी वा दाहिने पाखुरामा धारण गर्नुपर्छ ।